Pożegnanie z pieluszką! Kiedy zacząć sadzać dziecko na nocniku? Jak nauczyć malucha korzystania z nocnika?

Pożegnanie z pieluszką! Kiedy zacząć sadzać dziecko na nocniku? Jak nauczyć malucha korzystania z nocnika?

Pewnie nie tylko ja zastanawiałam się nad tym, ile zaoszczędziłabym pieniędzy, gdyby dzieci rodziły się z całkowitą kontrolą pęcherza i oddawania stolca. Niestety żadne dziecko z taką kontrolą się nie rodzi :). Niestety dla nas, a stety dla dziecka, bo dzięki temu ma ono szansę porządnie nauczyć się kontrolować całe swoje ciało, zanim stawi czoła skomplikowanym procedurom toaletowym. 

Noworodkowy pęcherz moczowy działa na swoich zasadach. Uwalnia mocz w reakcji na gwałtowną zmianę temperatury, czyli np. wtedy, kiedy akurat mama/tata zdejmuje pampersa. Ten malusi pęcherz oddaje mocz mniej więcej co godzinę, opróżniając się raz całkowicie, raz niecałkowicie, oddając raz dużo moczu, a raz malutko. Trochę inaczej wygląda praca dojrzałego pęcherza, który daje sygnał, że musi być opróżniony dopiero wtedy, gdy odpowiednia objętość moczu rozciągnie ściany mięśnia pęcherza (tak tak, to też mięsień!).

Zrozumiała jest silna chęć rodzica do jak najszybszego rozstania się z pieluchami, ale prawda jest taka, że to dziecko powinno podjąć decyzję o tym, kiedy nastąpi pożegnanie z pampersem. 

Dlaczego dziecko? Dlatego, że mikcja – czyli oddawanie moczu, jest procesem biernym. To znaczy, że kiedy siadamy na toaletę, zdecydowanie wystarczy, abyśmy ŚWIADOMIE rozluźnili mięśnie zwieracza cewki moczowej. Nie musimy robić niczego więcej.

Nie trzeba przeć! A nawet nie można. 

Dlaczego nie wymagamy od dopiero co uczącego się utrzymywać pozycję siedzącą malucha robienia siku na nocnik?

W głowie dziecka powstaje myśl: „Nie chcę zrobić siku, ale siedzę na nocniku, więc jeśli mi się zachce, to mama się ucieszy. To znaczy, że muszę przeć.” 

Nie tak powinno się to odbywać. Zdecydowanie nie o to chodzi!

Rozwój kontroli czynności pęcherza ma miejsce w okolicach 18.-24. miesiąca życia dziecka. 

Jest to związane z początkami zainteresowania swoim ciałem, chęcią bycia samodzielnym, odkrywaniem siebie i swoich potrzeb, słuchaniem ciała i reagowaniem na jego sygnały. Innymi słowy kształtuje się SAMOŚWIADOMOŚĆ. Kontrola mikcji rozpoczyna się odczuwaniem pełnego pęcherza. Dziecko czuje, że jego pęcherz robi się pełny. Dzieje się to nawet w nocy.

Badania mówią, że niemowlęta już w 3. miesiącu życia (76% dzieci) budzą się w nocy podczas mikcji lub wykazują niepokój i pobudzenie! W 6. miesiącu życia odsetek dzieci budzących się w nocy wzrasta do 90%.

Zwiększająca się wraz z wiekiem liczba dzieci budzących się w nocy podczas oddawania moczu wyraźnie wskazuje na to, że mikcja jest czynnością, która dojrzewa i staje się bardziej świadoma. 

Kontrola czynności pęcherza opiera się między innymi na właściwej współpracy mięśnia wypieracza, znajdującego się na szczycie pęcherza i mięśnia zwieracza, zlokalizowanego na dnie pęcherza.

Jeśli więc rozwój kontroli czynności pęcherza ma miejsce w okolicach 18.-24. miesiąca życia dziecka, to kiedy tak naprawdę zacząć naukę korzystania z nocnika?

Jaką opracować taktykę?

  1. Obserwuj swoje dziecko w chwilach, kiedy potencjalnie może robić siusiu. Bobas będzie prawdopodobnie kręcił się, chwilę zatrzyma się w bezruchu.
  2. Zabieraj dziecko ze sobą do toalety, tłumacz co robisz i dlaczego.
  3. Nie próbuj znajdować słów zastępujących prawidłowe nazewnictwo. Niech dziecko wie, jak nazywają się części jego ciała.
  4. Zapoznaj dziecko z nocnikiem. Niech wie, że może korzystać ze swojego „kibelka” wtedy, kiedy chce i bez Twojej pomocy. Nakładka na toaletę też jest fantastycznym sprzętem, ale nieco trudnym dla dziecka dopiero rozpoczynającego przygodę z odpieluchowywaniem.

Warto też mieć świadomość, że może zdarzyć się regres w odpieluchowywaniu i jest to jak najbardziej naturalne.

O co zadbać podczas nauki korzystania z toalety?

  1. POZYCJA – zwłaszcza podczas oddawania stolca, musi być kuczna. Tylko w tej pozycji mięśnie dna miednicy mają szansę się rozluźnić, a odbytnica ustawić się we właściwej pozycji, aby swobodnie opróżnić jelita. Zatem używajmy nocnika, na którym dziecko ma szansę przyjąć odpowiednią postawę ciała albo zastosujmy wysoki podnóżek pod toaletą.
  2. WSPARCIE EMOCJONALNE I WYROZUMIAŁOŚĆ – nauka nie byłaby nauką bez popełniania błędów, dlatego musimy uzbroić się w cierpliwość i być gotowi na wpadki typu mokra bielizna. Dajmy dziecku pewność, że rozumiemy, jakich skomplikowanych procesów w swoim ciele musi się nauczyć oraz że niezależnie od rodzaju plamy, zawsze będziemy przy nim.
  3. TRENING CZYNI MISTRZA – zwłaszcza jeśli ma się dobrego nauczyciela. Pokazujmy właściwe korzystanie z przyborów toaletowych, nie oszczędzając w słowach. 
  4. STOSOWANIE WŁAŚCIWEGO NAZEWNICTWA CZĘŚCI CIAŁA – prawidłowe nazwy narządów rozrodczych kobiety i mężczyzny to nie są wulgaryzmy i nie powinno być nam, rodzicom wstyd, że nasze dziecko je zna i wie gdzie są. Wręcz odwrotnie. Znajomość tych słów i ich znaczeń zmniejszy dyskomfort spowodowany brakiem zrozumienia. Niech te tematy przestaną być tabu.
  5. NAUKA AKCEPTACJI WŁASNEGO CIAŁA I JEGO POTRZEB – pod tym kryje się nasze podejście do potrzeb fizjologicznych ciała. Jeśli powiemy dziecku, że robienie siły czy kupy w majtki jest „be” lub usilne będziemy próbować tłumaczyć dziecku, że jest już „za duże” na sikanie w majtki, to jakie ono będzie czerpać z tego nauki? Na pewno nie te pozytywne.

Dajmy dziecku czas i podążajmy za fizjologią. Na pewno nauka sikania na nocnik nie ma sensu, jeśli maluch ma 6 miesięcy czy rok. To zdecydowanie za wcześnie :). W tym czasie maluszek nie rozumie jeszcze swoich potrzeb i świadomie nie rozluźni się podczas mikcji czy oddawania stolca.

Źródła:

  1. Co wiemy o czynności pęcherza u noworodków i niemowląt? (2007) Lidia Skobejko-Włodarska
  2. Zaburzenia w oddawaniu moczu u dzieci i młodzieży – narastający problem kliniczny (2012) Katarzyna Kiliś-Pstrusińska
  3. Fizjologia człowieka w zarysie. W. Traczyk
  4. Jak zrozumieć małe dziecko (2021) wyd. Natuli

15 Comments

  • Klaudia
    4 stycznia, 2022 8:11 pm

    Synek ma prawie 2 i pół roku. Do tej pory podejmowaliśmy kilka prób chodzenia w majteczkach,ale mokre mu nie przeszkadzały, więc nie widziałam sensu. Dopiero dwa tygodnie temu sam z siebie usiadł na sedesie i zrobił siusiu. Widziałam ,że kontroluje to,potrafi wstrzymać, więc znów próbujemy odpieluchowac. Niestety synek sam nie zawoła,a zapytany biegnie do toalety i czasem przymusza się… Czasem mówi że nie chce,a za chwilę jest mokry. Boje się ,że będzie się przymuszał i sama już nie rozumiem dlaczego czasem idzie sam z siebie a czasem mówi że nie chce siusiu,gdy ma pełen pęcherz

    • FizjoMommy
      14 stycznia, 2022 7:18 pm

      Widocznie jeszcze nie jest do końca świadomy tego, co czuje, a tym samym gotowy. Lepiej unikać sytuacji, w których będzie się przymuszał. Super, że zdarzyło się, że sam pobiegł do łazienki i zrobił siusiu 🙂

  • Wioleta
    5 stycznia, 2022 12:23 pm

    Moim zdaniem kazde dziecko jest inne, jednemu przychodzi to szybko drugiemu później, nie ma co na siłę zmuszać maluszka, dziecko samo wie kiedy jest gotowe tak było z moimi dziećmi corka sama od siebie zaczęła a synkowi później to przyszlo ale się udało i bez stresu bez płaczu tylko trzeba pokazać dziecku że zrobił coś fajniego cieszyć się z jego postępu to dziecku pomaga i zacheca że rodzice są z niego dumni:-)

    • FizjoMommy
      14 stycznia, 2022 7:19 pm

      Pewnie! Każdy maluch jest inny:)

  • Iza
    3 kwietnia, 2022 8:11 am

    Dzień dobry! Czy są jakieś zalecenie odnośnie tego jaki powinien być nocnik dla chłopca?

    • Kamila
      25 czerwca, 2024 7:03 pm

      Co w przypadku kiedy 3 latek nie woła jeszcze siku?
      A Od września przedszkole…

  • Karina
    1 lipca, 2022 9:55 am

    Ciekawe dlaczego, gdy były pieluchy tetrowe znacznie szybciej dzieci uczyły się korzystać z nocnika ???

    • Ola
      20 marca, 2024 3:53 pm

      Podbijam pytanie dokładnie o to samo chciałam zapytać. Jakoś wtedy było niczym nadzwyczajnym jak 12 miesięczne dziecko się uczyło siadać na nocnik.

      • FizjoMommy
        7 kwietnia, 2024 8:59 pm

        Kiedyś uczono dzieci parcia „na siłę”, a nie o to w tym wszystkim chodzi. Dziecko musi umieć świadomie się rozluźnić. Nie jest niczym nadzwyczajnym nauczyć roczniaka parcia, bo będzie nagroda. Na szczęście nauka idzie do przodu i wiemy coraz więcej – między innymi to, że takie parcie może doprowadzić w przyszłości np. do nietrzymania moczu.

    • Karolina Szymańska
      17 maja, 2024 7:34 am

      Bo ludziom nie chciało się prać tych pieluch. Bo ludzie nie byli tak świadomi jak teraz. „Dzięki” temu co trzecia kobieta w Polsce cierpi na nietrzymanie moczu (i nie, nie tylko te po porodzie).

  • Maja
    5 lutego, 2023 11:06 am

    A ja mam pytanie z innej beczki. Jak długo dziecko powinno korzystać z nocnika?w jakim wieku powinna to być już tylko toaleta,ew.z podnóżkiem?z góry bardzo dziękuję za odpowiedź:)

    • FizjoMommy
      18 lutego, 2023 7:30 pm

      Nie ma takiej granicy, zazwyczaj dzieci same po jakimś czasie chcą korzystać z nakładki na toaletę, obserwując starszych domowników :). chyba, ze dziecko jest ewidentnie za wysokie i niewygodnie mu na nocniku, wtedy tez można zaproponować toaletę .

    • Kamila
      25 czerwca, 2024 7:04 pm

      Co w przypadku kiedy 3 latek nie woła jeszcze siku?
      A Od września przedszkole…

  • Alicja
    25 sierpnia, 2023 9:00 am

    Dzień dobry:) ja mam takie pytanie: mój synek ma 9 miesięcy, od 6 miesiąca rozpoczęliśmy rozszerzanie diety. Synek uwielbia jeść pokarmy stałe, je wszystko, jego kupki zrobiły się bardziej zwarte w konsystencji. No i tutaj jest problem, bo jeszcze przed rozszerzaniem diety zaczął robić kupkę tylko i wyłącznie w pozycji siedzącej/półleżącej. Przed rozszerzaniem diety to zawsze było w bujaczku, teraz załatwia się tylko, gdy się bawi lub w krzesełku zaraz po lub w czasie jedzenia. Wiem, że sadzanie tak małego dziecka na nocnik nie jest wskazane, ale mam wrażenie, że załatwianie się w pozycji siedzącej, gdy siedzi na czymś twardym, jest trudne – musi „wypchnąć” tę kupkę z jeszcze większą siłą. Synek, gdy robi kupkę, generalnie napina się i stęka kilka sekund. Czy nie miałoby sensu w naszym przypadku sadzać synka po jedzeniu na nocnik? Dziękuję!

  • Aleksandra
    2 listopada, 2024 7:06 am

    Witam, a co z pampersem w nocy? Córka od roku nie korzysta z pampersa w dzień i chcieliśmy w nocy też zrezygnować ale się zasikuje w nocy albo i nie, nie ma żadnej reguły. Są jakieś wskazówki co robić?

Dodaj komentarz! :)